حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
هر کس عبادت خالص خود را به سوی خداوند بالا فرستد (و پیشکش آستان او کند)، خدا هم بهترین مصلحت خود را بر او فرو می فرستد.
هر کس عبادت خالص خود را به سوی خداوند بالا فرستد (و پیشکش آستان او کند)، خدا هم بهترین مصلحت خود را بر او فرو می فرستد.
مجموعه ورّام، ج 2، ص 108
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
هر کس عبادت خالص خود را به سوی خداوند بالا فرستد (و پیشکش آستان او کند)، خدا هم بهترین مصلحت خود را بر او فرو می فرستد.
مجموعه ورّام، ج 2، ص 108
شرح حدیث:
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
هر کس عبادت خالص خود را به سوی خداوند بالا فرستد (و پیشکش آستان او کند)، خدا هم بهترین مصلحت خود را بر او فرو می فرستد.
مجموعه ورّام، ج 2، ص 108
اگر گفته اند: «از تو حرکت، از خدا برکت» در زمینه ی مسائل عبادی و معنوی هم چنین است.
خداوند عبادتهای ریایی و متظاهرانه را قبول نمی کند. اصلاً چنین عبادتی حالت «صعود» ندارد و بالا نمی رود و در حد و مرتبه ی زمین و مادیات و نفسانیات باقی می ماند.
اما پروردگار خلوص در عبادت را می پذیرد و پاداش می دهد.
اخلاص بالی می شود که اعمال را به پرواز در می آورد و تا عرش خدا می برد. کسی که بخواهد عبادتش پذیرفته ی خالق گردد، باید آن را به «اخلاص» مجهز کند تا زمینه ی صعود داشته باشد.
خدا کریم است و به اقتضای کرم خویش آنچه را به مصلحت بنده ی مخلص خود بداند به او عطا می کند و از خزانه ی غیب و گنجینه ی جود خود به بنده اش ارزانی می دارد.
انجام عمل خالص و عبادت بی ریا بسی دشوار است.
عاملان گاهی در باتلاق ریا می افتند و اعمال گاهی به تظاهر و مردم فریبی و دنیاخواهی آلوده می شود.
مخلصان هم به تعبیر روایات در «خطر عظیم» اند و ابلیس وسوسه گر پیوسته می کوشد تا نیتها را خراب و اعمال عبادی را آلوده به ریا کند.
اگر بنده عبادت خالص به درگاه خدا بفرستد، او بهترین صلاح و مصلحت را به وی می بخشد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
خداوند عبادتهای ریایی و متظاهرانه را قبول نمی کند. اصلاً چنین عبادتی حالت «صعود» ندارد و بالا نمی رود و در حد و مرتبه ی زمین و مادیات و نفسانیات باقی می ماند.
اما پروردگار خلوص در عبادت را می پذیرد و پاداش می دهد.
اخلاص بالی می شود که اعمال را به پرواز در می آورد و تا عرش خدا می برد. کسی که بخواهد عبادتش پذیرفته ی خالق گردد، باید آن را به «اخلاص» مجهز کند تا زمینه ی صعود داشته باشد.
خدا کریم است و به اقتضای کرم خویش آنچه را به مصلحت بنده ی مخلص خود بداند به او عطا می کند و از خزانه ی غیب و گنجینه ی جود خود به بنده اش ارزانی می دارد.
انجام عمل خالص و عبادت بی ریا بسی دشوار است.
عاملان گاهی در باتلاق ریا می افتند و اعمال گاهی به تظاهر و مردم فریبی و دنیاخواهی آلوده می شود.
مخلصان هم به تعبیر روایات در «خطر عظیم» اند و ابلیس وسوسه گر پیوسته می کوشد تا نیتها را خراب و اعمال عبادی را آلوده به ریا کند.
اگر بنده عبادت خالص به درگاه خدا بفرستد، او بهترین صلاح و مصلحت را به وی می بخشد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
خداوند صله رحم و پیوند و نیکی به خویشاوندان را سبب طول عمر و مایه ی رشد تعداد آنان قرار داد.
خداوند صله رحم و پیوند و نیکی به خویشاوندان را سبب طول عمر و مایه ی رشد تعداد آنان قرار داد.
العوالم، ج 11، ص 470
شرح حدیث:
در یکی از سخنان والای حضرت فاطمه (علیها السّلام) که به فلسفه
ی تشریع برخی از احکام الهی و آداب و سنن دینی اشاره شده، حکمت وجوب صله ی
رحم نیز افزایش عمر و تکثر و رشد خویشاوندان به شمار آمده است.
صله ی رحم توصیه ی قرآن و سفارش پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم است.
پیوند خویشاوندی از قوی ترین پیوندهاست. حفظ این رابطه و تقویت آن سبب می شود افراد فامیل از حال هم باخبر باشند، در غم و شادی شریک یکدیگر شوند و به همدیگر مساعدت و یاری برسانند.
صله ی رحم عمر را طولانی و روزی را افزایش می دهد و موجب رضای خداوند است. صله ی رحم تنها رفت و آمد به خانه ی بستگان نیست، بلکه یاری و کمک به آنان و همدردی در سختیها و مشارکت در کارهاست.
فرهنگ قرآنی با دعوت به این سنّت حسنه رشته های پیوند میان افراد را استوار می سازد. بدون آن افراد فامیل از هم بیگانه و بی خبر می شوند.
و محبّتها نیز به تدریج کاسته می شود و روح همبستگی از بین می رود.
این سنت شایسته و برنامه ی اجتماعی را پاس بداریم و به خویشاوندان رسیدگی کنیم و از حالشان بی خبر نباشیم.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
صله ی رحم توصیه ی قرآن و سفارش پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم است.
پیوند خویشاوندی از قوی ترین پیوندهاست. حفظ این رابطه و تقویت آن سبب می شود افراد فامیل از حال هم باخبر باشند، در غم و شادی شریک یکدیگر شوند و به همدیگر مساعدت و یاری برسانند.
صله ی رحم عمر را طولانی و روزی را افزایش می دهد و موجب رضای خداوند است. صله ی رحم تنها رفت و آمد به خانه ی بستگان نیست، بلکه یاری و کمک به آنان و همدردی در سختیها و مشارکت در کارهاست.
فرهنگ قرآنی با دعوت به این سنّت حسنه رشته های پیوند میان افراد را استوار می سازد. بدون آن افراد فامیل از هم بیگانه و بی خبر می شوند.
و محبّتها نیز به تدریج کاسته می شود و روح همبستگی از بین می رود.
این سنت شایسته و برنامه ی اجتماعی را پاس بداریم و به خویشاوندان رسیدگی کنیم و از حالشان بی خبر نباشیم.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
مردی به زنش گفت: نزد فاطمه زهرا (علیها السّلام) برو و از او بپرس
که آیا من از شیعیان شمایم؟ حضرت فاطمه (علیها السّلام) در پاسخ فرمود:
به او بگو: اگر به آنچه تو را فرمان داده ایم عمل کنی، و از آنچه تو را از آن نهی کرده ایم بپرهیزی، تو از شیعیان مایی، وگرنه از شیعیان ما نیستی.
به او بگو: اگر به آنچه تو را فرمان داده ایم عمل کنی، و از آنچه تو را از آن نهی کرده ایم بپرهیزی، تو از شیعیان مایی، وگرنه از شیعیان ما نیستی.
العوالم، ج 11، ص 470
شرح حدیث:
در یکی از سخنان والای حضرت فاطمه (علیها السّلام) که به فلسفه
ی تشریع برخی از احکام الهی و آداب و سنن دینی اشاره شده، حکمت وجوب صله ی
رحم نیز افزایش عمر و تکثر و رشد خویشاوندان به شمار آمده است.
صله ی رحم توصیه ی قرآن و سفارش پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم است.
پیوند خویشاوندی از قوی ترین پیوندهاست. حفظ این رابطه و تقویت آن سبب می شود افراد فامیل از حال هم باخبر باشند، در غم و شادی شریک یکدیگر شوند و به همدیگر مساعدت و یاری برسانند.
صله ی رحم عمر را طولانی و روزی را افزایش می دهد و موجب رضای خداوند است. صله ی رحم تنها رفت و آمد به خانه ی بستگان نیست، بلکه یاری و کمک به آنان و همدردی در سختیها و مشارکت در کارهاست.
فرهنگ قرآنی با دعوت به این سنّت حسنه رشته های پیوند میان افراد را استوار می سازد. بدون آن افراد فامیل از هم بیگانه و بی خبر می شوند.
و محبّتها نیز به تدریج کاسته می شود و روح همبستگی از بین می رود.
این سنت شایسته و برنامه ی اجتماعی را پاس بداریم و به خویشاوندان رسیدگی کنیم و از حالشان بی خبر نباشیم.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
صله ی رحم توصیه ی قرآن و سفارش پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم است.
پیوند خویشاوندی از قوی ترین پیوندهاست. حفظ این رابطه و تقویت آن سبب می شود افراد فامیل از حال هم باخبر باشند، در غم و شادی شریک یکدیگر شوند و به همدیگر مساعدت و یاری برسانند.
صله ی رحم عمر را طولانی و روزی را افزایش می دهد و موجب رضای خداوند است. صله ی رحم تنها رفت و آمد به خانه ی بستگان نیست، بلکه یاری و کمک به آنان و همدردی در سختیها و مشارکت در کارهاست.
فرهنگ قرآنی با دعوت به این سنّت حسنه رشته های پیوند میان افراد را استوار می سازد. بدون آن افراد فامیل از هم بیگانه و بی خبر می شوند.
و محبّتها نیز به تدریج کاسته می شود و روح همبستگی از بین می رود.
این سنت شایسته و برنامه ی اجتماعی را پاس بداریم و به خویشاوندان رسیدگی کنیم و از حالشان بی خبر نباشیم.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
وقتی پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم کارهای بیرون خانه را
بر عهده ی علی علیه السّلام و درون خانه را بر عهده ی فاطمه (علیها
السّلام) گذاشت، حضرت زهرا فرمود:
جز خدا کسی نمی داند چه قدر از این تقسیم کار و این که پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم مرا از شانه به شانه شدن با مردان (و کارهای بیرون از خانه) معاف کرد، خوشحال شدم.
جز خدا کسی نمی داند چه قدر از این تقسیم کار و این که پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم مرا از شانه به شانه شدن با مردان (و کارهای بیرون از خانه) معاف کرد، خوشحال شدم.
وسائل الشیعه، ج 14، ص 123
شرح حدیث:
اگر ارزنده ترین گوهر زنان «حجاب و عفاف» است، باید از این گوهر حفاظت کرد.
رعایت حدود شرعی روابط میان زنان و مردان و پرهیز از اختلاطهای مسأله ساز و همسخن شدنهای وسوسه انگیز و برخوردهای خارج از ضوابط و اصول اخلاقی برای یک مسلمان تکلیف است و هر چه این حدود شرعی بیشتر مراعات شود، به سود جامعه و بانوان و جوانان است.
گرچه کار در بیرون از خانه و شرکت در فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی و تحصیلی و دانشگاه و... برای زنان و دختران حرام نیست، هنر اصلی زنان ایفای نقش مادری و تربیت فرزند و مدیریت امور خانه است.
شرکت در فعالیتهای بیرونی، خواه و ناخواه، برخورد زن و مرد نامحرم و تلاقی نگاهها را در پی دارد و اگر بشود از آن کاست، بهتر است.
پرهیز از معاشرت با نامحرمان از آن جهت مطلوب است که زمینه ی بهتری برای حفظ عفاف فراهم می آورد.
حضرت زهرا (علیها السّلام ) خوشحال شد که امور بیرون از خانه بر دوش علی علیه السّلام قرار گرفت و کارهای داخل خانه بر عهده ی خودش تا نیاز به بیرون رفتن نباشد.
این خطّ کلی راهی فاطمی است و رضای او را تأمین می کند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
رعایت حدود شرعی روابط میان زنان و مردان و پرهیز از اختلاطهای مسأله ساز و همسخن شدنهای وسوسه انگیز و برخوردهای خارج از ضوابط و اصول اخلاقی برای یک مسلمان تکلیف است و هر چه این حدود شرعی بیشتر مراعات شود، به سود جامعه و بانوان و جوانان است.
گرچه کار در بیرون از خانه و شرکت در فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی و تحصیلی و دانشگاه و... برای زنان و دختران حرام نیست، هنر اصلی زنان ایفای نقش مادری و تربیت فرزند و مدیریت امور خانه است.
شرکت در فعالیتهای بیرونی، خواه و ناخواه، برخورد زن و مرد نامحرم و تلاقی نگاهها را در پی دارد و اگر بشود از آن کاست، بهتر است.
پرهیز از معاشرت با نامحرمان از آن جهت مطلوب است که زمینه ی بهتری برای حفظ عفاف فراهم می آورد.
حضرت زهرا (علیها السّلام ) خوشحال شد که امور بیرون از خانه بر دوش علی علیه السّلام قرار گرفت و کارهای داخل خانه بر عهده ی خودش تا نیاز به بیرون رفتن نباشد.
این خطّ کلی راهی فاطمی است و رضای او را تأمین می کند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
از دعاهای حضرت فاطمه (علیها السّلام) در روز پنج شنبه:
خدایا! از تو می خواهم هدایت و تقوا را، عفاف و بی نیازی را، و عمل به آنچه را تو دوست داری و می پسندی.
خدایا! از تو می خواهم هدایت و تقوا را، عفاف و بی نیازی را، و عمل به آنچه را تو دوست داری و می پسندی.
بحارالانوار، ج 87، ص 339
شرح حدیث:
همه به «هدایت» خدا محتاجند.
این که هر روز در نماز تا چندین بار از خدا می خواهیم تا ما را به «راه راست» هدایت کند، دلیل این نیاز است.
هم به هدایت نیاز داریم، هم به تقوا که ذخیره ی دنیا برای آخرت و ره توشه ی سفر ابدی است.
عفاف و پاکدامنی و غنا و بی نیازی خواسته ی دیگر حضرت زهرا (علیها السّلام) است.
در عمل یک مسلمان آنچه ملاک است، «قبول» خداوند است.
وقتی کار ارزش دارد که خدا دوست بدارد و بپسندد.
خدا بندگان متّقی و فرمانبردار و شاکر و نیکوکار را دوست می دارد.
از صالحانِ مخلص و انفاق کنندگان بخشنده و عابدان بی ریب و ریا راضی است.
دانستن این که چه کاری محبوب یا منفور خداوند است، یک گام است و عمل بر طبق رضای او و پرهیز از آنچه در نظرش ناپسند است، گام دیگر.
خدایا چنان کن سرانجام کار
تو خشنود باشی و ما رستگار
توفیق چنین رفتاری را هم باید از خدا طلبید و هم هدایت به آنچه را که موجب رضای اوست.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
این که هر روز در نماز تا چندین بار از خدا می خواهیم تا ما را به «راه راست» هدایت کند، دلیل این نیاز است.
هم به هدایت نیاز داریم، هم به تقوا که ذخیره ی دنیا برای آخرت و ره توشه ی سفر ابدی است.
عفاف و پاکدامنی و غنا و بی نیازی خواسته ی دیگر حضرت زهرا (علیها السّلام) است.
در عمل یک مسلمان آنچه ملاک است، «قبول» خداوند است.
وقتی کار ارزش دارد که خدا دوست بدارد و بپسندد.
خدا بندگان متّقی و فرمانبردار و شاکر و نیکوکار را دوست می دارد.
از صالحانِ مخلص و انفاق کنندگان بخشنده و عابدان بی ریب و ریا راضی است.
دانستن این که چه کاری محبوب یا منفور خداوند است، یک گام است و عمل بر طبق رضای او و پرهیز از آنچه در نظرش ناپسند است، گام دیگر.
خدایا چنان کن سرانجام کار
تو خشنود باشی و ما رستگار
توفیق چنین رفتاری را هم باید از خدا طلبید و هم هدایت به آنچه را که موجب رضای اوست.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
از دنیای شما سه چیز در نظر من دوست داشتنی است: خواندن کتاب خدا، قرآن، نگاه به سیمای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، انفاق در راه خدا.
از دنیای شما سه چیز در نظر من دوست داشتنی است: خواندن کتاب خدا، قرآن، نگاه به سیمای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، انفاق در راه خدا.
وقائع الایّام، حدیث 295
شرح حدیث:
از نگاه عارفان بصیر دنیا گذرگاهی به سوی آخرت جاوید است.
پس نباید دل به آن بست و دنیا را دوست داشت.
ولی همین دنیای نکوهیده و فریب دهنده و بی وفا می تواند وسیله ی آباد ساختن آخرت و تأمین سعادت گردد، به شرط آن که انسان فریفته ی آن نشود و دل به آن نبندد و آن را وسیله و پلی برای رسیدن به بهشت قرار دهد.
این سه چیز که در نظر دختر پیامبر محبوب و دوست داشتنی است، جلوه هایی است که انسان را آخرتی و بهشتی می کند.
تلاوت کتاب خدا روشنگر دل و دیده است.
قرآن حیات روشن دلهاست
قرآن فروغ و شمع محفلهاست
عطر دل انگیزش صفا دارد
درسی ز اخلاص و وفا دارد
انس با این کتاب مقدس و خواندن آیات وحی رشته های وابستگی به دنیا را قطع می کند و مسلمانان را آخرتی می سازد.
نگاه به چهره ی نورانی و الهی حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم نیز، وابستگیهای مادی را می کاهد و عشق به آخرت را در دل پدید می آورد.
انفاق در راه خدا نیز نشان وارستگی انسان از وابستگی به مادیات است و با انفاق خالصانه و بی ریا می توان بهشت را خرید و به رضای خدا رسید.
اگر این سه چیز از این دنیای دون در نظر حضرت فاطمه (علیها السّلام ) دوست داشتنی است، برای پیروان او نیز می تواند سرمشق و الگو باشد.
خوشا آنان که «دنیا» را وسیله ی سعادت «آخرت» می سازند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
پس نباید دل به آن بست و دنیا را دوست داشت.
ولی همین دنیای نکوهیده و فریب دهنده و بی وفا می تواند وسیله ی آباد ساختن آخرت و تأمین سعادت گردد، به شرط آن که انسان فریفته ی آن نشود و دل به آن نبندد و آن را وسیله و پلی برای رسیدن به بهشت قرار دهد.
این سه چیز که در نظر دختر پیامبر محبوب و دوست داشتنی است، جلوه هایی است که انسان را آخرتی و بهشتی می کند.
تلاوت کتاب خدا روشنگر دل و دیده است.
قرآن حیات روشن دلهاست
قرآن فروغ و شمع محفلهاست
عطر دل انگیزش صفا دارد
درسی ز اخلاص و وفا دارد
انس با این کتاب مقدس و خواندن آیات وحی رشته های وابستگی به دنیا را قطع می کند و مسلمانان را آخرتی می سازد.
نگاه به چهره ی نورانی و الهی حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم نیز، وابستگیهای مادی را می کاهد و عشق به آخرت را در دل پدید می آورد.
انفاق در راه خدا نیز نشان وارستگی انسان از وابستگی به مادیات است و با انفاق خالصانه و بی ریا می توان بهشت را خرید و به رضای خدا رسید.
اگر این سه چیز از این دنیای دون در نظر حضرت فاطمه (علیها السّلام ) دوست داشتنی است، برای پیروان او نیز می تواند سرمشق و الگو باشد.
خوشا آنان که «دنیا» را وسیله ی سعادت «آخرت» می سازند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام)) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
آنچه انجام می دهید در برابر چشم خداست. ستمگران به زودی خواهند دانست که به سرانجامی می رسند، و من دختر کسی ام که شما را از عذاب سخت خداوند بیم می داد.
آنچه انجام می دهید در برابر چشم خداست. ستمگران به زودی خواهند دانست که به سرانجامی می رسند، و من دختر کسی ام که شما را از عذاب سخت خداوند بیم می داد.
الاحتجاج طبرسی، ج1، ص 141
شرح حدیث:
این کلمات تهدید آمیز و انتقادی به زمانی برمی گردد که فاطمه ی
زهرا (علیها السّلام) پس از وفات پیامبر و بد عهدی مردم و سستی آنان در
حمایت از حق و پشتیبانی از اهل بیت عصمت علیهم السّلام به مسجد مدینه رفت و
آن خطبه ی معروف را پس از غصب فدک و خانه نشین ساختن امیرالمؤمنین و جفا
بر اهل بیت علیه السّلام ایراد کرد.
انتظار آن بود که به وصایای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، چه درباره ی امامت حضرت علی علیه السّلام چه نسبت به مودّت ذی القربی و حفظ حرمت آن حضرت و چه پیروی از عترت حضرت رسول توجه شود، ولی دنیاخواهی وجاه طلبی، چشمهای عده ای را بست و کارهایی کردند که مایه ی رنجش دختر رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم شد.
حضرت فاطمه (علیها السّلام ) هم خدا را به یاد آنان می آورد که بدانند کارهایشان زیر نظر خداوند است و روزی باید پاسخگو باشند، هم فرجام تاریک و سرنوشت دردناکی را که خدا برای ستمکاران مقدّر کرده، به یادشان می آورد و هم یادآوری می کند که وی دختر آن پیامبر بزرگ است که مردم را از عذاب خدا بیم می داد.
همه ی این تذکّرها و هشدارها برای بیدار کردن جامعه و متذکر ساختن آنان نسبت به مسؤولیتهای آنان است تا حجت بر آنان تمام شود و فردا نگویند که کاش کسی به ما می گفت و یادآوری می کرد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
انتظار آن بود که به وصایای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، چه درباره ی امامت حضرت علی علیه السّلام چه نسبت به مودّت ذی القربی و حفظ حرمت آن حضرت و چه پیروی از عترت حضرت رسول توجه شود، ولی دنیاخواهی وجاه طلبی، چشمهای عده ای را بست و کارهایی کردند که مایه ی رنجش دختر رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم شد.
حضرت فاطمه (علیها السّلام ) هم خدا را به یاد آنان می آورد که بدانند کارهایشان زیر نظر خداوند است و روزی باید پاسخگو باشند، هم فرجام تاریک و سرنوشت دردناکی را که خدا برای ستمکاران مقدّر کرده، به یادشان می آورد و هم یادآوری می کند که وی دختر آن پیامبر بزرگ است که مردم را از عذاب خدا بیم می داد.
همه ی این تذکّرها و هشدارها برای بیدار کردن جامعه و متذکر ساختن آنان نسبت به مسؤولیتهای آنان است تا حجت بر آنان تمام شود و فردا نگویند که کاش کسی به ما می گفت و یادآوری می کرد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
خداوند پس از «غدیر خم» برای هیچ کس حجّت و عذر و بهانه ای قرار نداده است. (و غدیر خم روز اتمام حجت خدا بر همگان است).
خداوند پس از «غدیر خم» برای هیچ کس حجّت و عذر و بهانه ای قرار نداده است. (و غدیر خم روز اتمام حجت خدا بر همگان است).
نهج الحیاة، ص 42
شرح حدیث:
نظام اسلامی و رهبری دینی بر مبنای «شایسته سالاری» است.
امامت امیرالمؤمنین علیه السّلام که از سوی خداوند قرار داده شده است، به خاطر فضایل و کمالات و علم و ایمان و لیاقتهای آن حضرت برای جانشینی پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم بود.
پیامبر در طول بیست و سه سال دعوت بارها شایستگی علی علیه السّلام را برای امامت بیان کرده بود، آن هم با تعبیرهای مختلف. او را «امام»، «خلیفه»، «وصیّ»، «هادی»، «امین»، «ولیّ»، «مولا» و «سرور هر زن و مرد مسلمان» معرفی کرده بود.
امّا... حادثه ی غدیر، روشن ترین شیوه و مؤثرترین اعلان عمومی بود که آن حضرت در جمع بیش از صد هزار مسلمان که از حج بر می گشتند، در منطقه ی «غدیر خم» به فرمان خداوند علی علیه السّلام را به جانشینی خود و به پیشوایی مردم معرفی و تعیین کرد.
این کار به فرمان خدا صورت گرفت.
آیه ی قرآن نازل شد و آن روز را روز اکمال دین و اتمام نعمت نام نهاد.
همه سخنان پیامبر را که فرمود: «مَن کُنتُ مَولاه فَهذا علیٌّ مَولاه» به روشنی شنیدند، به فرمان پیامبر، به خیمه ی علی علیه السّلام آمدند، به او به عنوان «امیرالمؤمنین» سلام دادند و تبریک و تهنیت گفتند.
دیگر برای هیچ کس هیچ عذر و بهانه ای باقی نماند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
امامت امیرالمؤمنین علیه السّلام که از سوی خداوند قرار داده شده است، به خاطر فضایل و کمالات و علم و ایمان و لیاقتهای آن حضرت برای جانشینی پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم بود.
پیامبر در طول بیست و سه سال دعوت بارها شایستگی علی علیه السّلام را برای امامت بیان کرده بود، آن هم با تعبیرهای مختلف. او را «امام»، «خلیفه»، «وصیّ»، «هادی»، «امین»، «ولیّ»، «مولا» و «سرور هر زن و مرد مسلمان» معرفی کرده بود.
امّا... حادثه ی غدیر، روشن ترین شیوه و مؤثرترین اعلان عمومی بود که آن حضرت در جمع بیش از صد هزار مسلمان که از حج بر می گشتند، در منطقه ی «غدیر خم» به فرمان خداوند علی علیه السّلام را به جانشینی خود و به پیشوایی مردم معرفی و تعیین کرد.
این کار به فرمان خدا صورت گرفت.
آیه ی قرآن نازل شد و آن روز را روز اکمال دین و اتمام نعمت نام نهاد.
همه سخنان پیامبر را که فرمود: «مَن کُنتُ مَولاه فَهذا علیٌّ مَولاه» به روشنی شنیدند، به فرمان پیامبر، به خیمه ی علی علیه السّلام آمدند، به او به عنوان «امیرالمؤمنین» سلام دادند و تبریک و تهنیت گفتند.
دیگر برای هیچ کس هیچ عذر و بهانه ای باقی نماند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
برای زنان بهتر آن است که نه مردان (نامحرم) را ببینند نه مردان آنان را.
برای زنان بهتر آن است که نه مردان (نامحرم) را ببینند نه مردان آنان را.
العوالم، ج 11، ص 179
شرح حدیث:
رابطه ی زن و مرد در جامعه اگر با رعایت حدود شرعی و دینی
باشد، هم جامعه سالم تر خواهد بود، هم گناه کمتری انجام خواهد گرفت.
بسیاری از اوقات «نگاه» زمینه ساز «گناه» می شود و میان نگاه و گناه رابطه است و اگر مسلمان به توصیه ی قرآن عمل کند و زن و مرد نامحرم هنگام رویارو شدن چشم خود را فرو بندند، این به عفاف و سلامت روانی آنان بیشتر کمک می کند.
روزی پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم با جمعی نشسته بودند. آن حضرت پرسید: به من بگویید چه چیزی برای زنان بهتر است؟ سخنانی گفته شد، ولی گویا هیچ کدام برای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم پذیرفته نبود.
علی علیه السّلام می فرماید: من نزد حضرت فاطمه (علیها السّلام) برگشتم و سؤال پیامبر را با او در میان گذاشتم. فرمود: برای زنان این بهتر است که مردان را نبینند و مردان هم آنان را نبینند (یعنی حفظ حجاب و عفاف و کنترل نگاه از حرام...) .
علی علیه السّلام این جواب را به پیامبر خدا گفت. حضرت پرسید: پیش من که بودی چنین چیزی نگفتی، چه کسی این را به تو خبر داد؟ گفت: فاطمه. رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم آن حرف را پسندید و خوشحال شد و فرمود: فاطمه پاره ی تن من است.
آنان که خود را پیرو حضرت زهرا (علیها السّلام) می دانند، توجه دارند که نظر او بر اختلاط کمتر زن و مرد نامحرم و پرهیز از برخورد نگاههاست.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
بسیاری از اوقات «نگاه» زمینه ساز «گناه» می شود و میان نگاه و گناه رابطه است و اگر مسلمان به توصیه ی قرآن عمل کند و زن و مرد نامحرم هنگام رویارو شدن چشم خود را فرو بندند، این به عفاف و سلامت روانی آنان بیشتر کمک می کند.
روزی پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم با جمعی نشسته بودند. آن حضرت پرسید: به من بگویید چه چیزی برای زنان بهتر است؟ سخنانی گفته شد، ولی گویا هیچ کدام برای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم پذیرفته نبود.
علی علیه السّلام می فرماید: من نزد حضرت فاطمه (علیها السّلام) برگشتم و سؤال پیامبر را با او در میان گذاشتم. فرمود: برای زنان این بهتر است که مردان را نبینند و مردان هم آنان را نبینند (یعنی حفظ حجاب و عفاف و کنترل نگاه از حرام...) .
علی علیه السّلام این جواب را به پیامبر خدا گفت. حضرت پرسید: پیش من که بودی چنین چیزی نگفتی، چه کسی این را به تو خبر داد؟ گفت: فاطمه. رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم آن حرف را پسندید و خوشحال شد و فرمود: فاطمه پاره ی تن من است.
آنان که خود را پیرو حضرت زهرا (علیها السّلام) می دانند، توجه دارند که نظر او بر اختلاط کمتر زن و مرد نامحرم و پرهیز از برخورد نگاههاست.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه (علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت زهرا (علیها السّلام) به یکی از بانوان فرمود:
پدران دینی ات، یعنی محمّد و علی علیه السّلام را راضی ساز، هر چند با ناراحتی پدر و مادر نسبی ات باشد، و پدر و مادر نسبی خود ر با خشم و نارضایتی پدران معنوی و دینی ات راضی نساز.
پدران دینی ات، یعنی محمّد و علی علیه السّلام را راضی ساز، هر چند با ناراحتی پدر و مادر نسبی ات باشد، و پدر و مادر نسبی خود ر با خشم و نارضایتی پدران معنوی و دینی ات راضی نساز.
تفسیر امام حسن عسکری علیه السّلام ص 334
شرح حدیث:
حضرت محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم و حضرت علی علیه
السّلام پدر معنوی مایند. حق تربیت و هدایت و پیشوایی بر گردن ما دارند و
ما اگر امت شایسته ای باشیم، فرزندان روحی و معنوی آنان خواهیم بود.
اطاعت پدر و مادر لازم است، اطاعت پیامبر و امام هم واجب.
رنجاندن والدین گناه است، ناراضی ساختن امام و پیامبر هم حرام.
اما... هنگام تعارض چه باید کرد؟
یعنی اگر بخواهیم رضایت خدا و پیامبر و امام را جلب کنیم و به دستورهای دین عمل کنیم، پدر و مادر ناراحت می شوند. و اگر بخواهیم دل پدر و مادر را به دست آوریم و آنان از ما راضی باشند، گاهی این رضایت به قیمت گناه و ترک وظیفه ی دینی به دست می آید.
در این گونه موارد، رضای پیامبر و امام مهم تر است.
کاری کنیم که خدا و رسول از ما راضی باشند و کارمان بر طبق دین و قرآن و خواسته ی امام باشد، هر چند پدر و مادر از دست ما ناراحت و ناراضی شوند.
برای یک مسلمان مکتبی مهم تر از هر چیز اطاعت اولیای خدا و کسب رضای آنان به وسیله ی عمل به فرمان پروردگار است.
هرگز مباد که به خاطر دلخوشی پدر و مادر و فامیل و دوستان کاری کنیم که خدا و رسول و امام نمی پسندند و از آن نهی کرده اند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
اطاعت پدر و مادر لازم است، اطاعت پیامبر و امام هم واجب.
رنجاندن والدین گناه است، ناراضی ساختن امام و پیامبر هم حرام.
اما... هنگام تعارض چه باید کرد؟
یعنی اگر بخواهیم رضایت خدا و پیامبر و امام را جلب کنیم و به دستورهای دین عمل کنیم، پدر و مادر ناراحت می شوند. و اگر بخواهیم دل پدر و مادر را به دست آوریم و آنان از ما راضی باشند، گاهی این رضایت به قیمت گناه و ترک وظیفه ی دینی به دست می آید.
در این گونه موارد، رضای پیامبر و امام مهم تر است.
کاری کنیم که خدا و رسول از ما راضی باشند و کارمان بر طبق دین و قرآن و خواسته ی امام باشد، هر چند پدر و مادر از دست ما ناراحت و ناراضی شوند.
برای یک مسلمان مکتبی مهم تر از هر چیز اطاعت اولیای خدا و کسب رضای آنان به وسیله ی عمل به فرمان پروردگار است.
هرگز مباد که به خاطر دلخوشی پدر و مادر و فامیل و دوستان کاری کنیم که خدا و رسول و امام نمی پسندند و از آن نهی کرده اند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
خداوندی را سپاس و ثنا گویید که هر که در آسمانها و زمین است، در پی وسیله ای برای درک و شناخت عظمت او و فروغ ذاتش است.
خداوندی را سپاس و ثنا گویید که هر که در آسمانها و زمین است، در پی وسیله ای برای درک و شناخت عظمت او و فروغ ذاتش است.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 16، ص 211
شرح حدیث:
آنچه زبان ما را به حمد و ثنا می گشاید، «معرفت» است.
هر چه شناخت انسان از صاحب اصلی جهان و سررشته دار امور و مدبّر عالم بیشتر باشد، در پیشگاه او بیشتر خضوع می کند و خود را بنده و او را ربّ می یابد.
کیست که نخواهد در آغوش عنایت پروردگار قرار گیرد؟
کیست که در پی وسیله ای برای رسیدن به قرب او نیست؟
ولی... چگونه می توان به او رسید؟ وسیله ی تقرّب به او چیست؟ کدام عمل و چه معرفتی ما را در آستان او خاضع و خاکسار می کند و دست نیازمان را به درگاهش بالا می برد؟
خداوند نور آسمانها و زمین است.
هر چه فروغ هدایت و نور حقیقت است از اوست.
پس چنین خدایی را باید حمد کرد و خاضعانه به ستایش او پرداخت، که این حمد و ثنا گواه معرفت و بصیرت بنده نسبت به جلال و عظمت و نور و هدایت پروردگار است.
چه ملکوتیان که پیرامون عرش الهی اند، چه زمینیان که در سایه ی هدایت انبیا خدا را شناخته اند، همه و همه در پی یافتن «وسیله» برای رسیدن به قرت و رضای خداوندند و همه ذرّات عالم در پی آن ذات بی مانندند، همچون کهربا که جاذبه اش ذرات را به سوی خود می کشد.
حمد و ثنای انسان نیز وسیله ای برای رسیدن به قرب است. پس باید او را ستود که شایسته ی ستایش است.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
هر چه شناخت انسان از صاحب اصلی جهان و سررشته دار امور و مدبّر عالم بیشتر باشد، در پیشگاه او بیشتر خضوع می کند و خود را بنده و او را ربّ می یابد.
کیست که نخواهد در آغوش عنایت پروردگار قرار گیرد؟
کیست که در پی وسیله ای برای رسیدن به قرب او نیست؟
ولی... چگونه می توان به او رسید؟ وسیله ی تقرّب به او چیست؟ کدام عمل و چه معرفتی ما را در آستان او خاضع و خاکسار می کند و دست نیازمان را به درگاهش بالا می برد؟
خداوند نور آسمانها و زمین است.
هر چه فروغ هدایت و نور حقیقت است از اوست.
پس چنین خدایی را باید حمد کرد و خاضعانه به ستایش او پرداخت، که این حمد و ثنا گواه معرفت و بصیرت بنده نسبت به جلال و عظمت و نور و هدایت پروردگار است.
چه ملکوتیان که پیرامون عرش الهی اند، چه زمینیان که در سایه ی هدایت انبیا خدا را شناخته اند، همه و همه در پی یافتن «وسیله» برای رسیدن به قرت و رضای خداوندند و همه ذرّات عالم در پی آن ذات بی مانندند، همچون کهربا که جاذبه اش ذرات را به سوی خود می کشد.
حمد و ثنای انسان نیز وسیله ای برای رسیدن به قرب است. پس باید او را ستود که شایسته ی ستایش است.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت زهرا (علیها السّلام) درباره ی کتاب خدا فرمود:
(خداوند، قرآنی را نازل فرمود که) پیروی از آن، به رضای الهی می رساند و گوش سپردن به آن، نجات می بخشد.
(خداوند، قرآنی را نازل فرمود که) پیروی از آن، به رضای الهی می رساند و گوش سپردن به آن، نجات می بخشد.
الاحتجاج طبرسی، ج 1، ص 134
شرح حدیث:
گاهی راه هست، ولی رونده نیست.
گاهی راهنما هست، ولی رهپو نیست.
گاهی درمان وجود دارد، اما بیمار در پی درمان بر نمی آید!
از اوصاف قرآن کریم که در آیات شریفه آمده، «نور»، «ذکر»، «هُدی»، «بیان» و... است. خاصیت کلام الهی، روشنگری و راهنمایی است. اما کسانی هدایت می شوند که آن را به عنوان «هادی» بپذیرند و به عنوان «امام» و «قائد» بشناسند و تبعیّت کنند.
کامل ترین نسخه ی طبیب ماهر، اگر مورد عمل قرار نگیرد، بیماری از بین نمی رود و بهترین قانون و برنامه اگر عملی و اجرایی نشود، ثمری ندارد.
قرآن کریم، هم برنامه و قانون است، هم شفا و درمان است، هم یادآور و هدایتگر است، هم پیشوا و راهنماست.
ولی تا به آن عمل نشود، انسان را به به بهشت نمی رساند و تا مورد تبعیّت قرار نگیرد، رضوان را برای بشر فراهم نمی کند و تا به این سروش آسمانی گوش جان سپرده نشود، «نجات» نمی دهد.
قرآن را هم باید خواند، هم باید فهمید، هم باید عمل کرد.
در کلام حضرت فاطمه (علیها السّلام ) روی دو عنصر «استماع» و «اتّباع» تأکید شده است، هم گوش دادن به سخن حق تعالی، هم پیروی کردن از آن.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
گاهی راهنما هست، ولی رهپو نیست.
گاهی درمان وجود دارد، اما بیمار در پی درمان بر نمی آید!
از اوصاف قرآن کریم که در آیات شریفه آمده، «نور»، «ذکر»، «هُدی»، «بیان» و... است. خاصیت کلام الهی، روشنگری و راهنمایی است. اما کسانی هدایت می شوند که آن را به عنوان «هادی» بپذیرند و به عنوان «امام» و «قائد» بشناسند و تبعیّت کنند.
کامل ترین نسخه ی طبیب ماهر، اگر مورد عمل قرار نگیرد، بیماری از بین نمی رود و بهترین قانون و برنامه اگر عملی و اجرایی نشود، ثمری ندارد.
قرآن کریم، هم برنامه و قانون است، هم شفا و درمان است، هم یادآور و هدایتگر است، هم پیشوا و راهنماست.
ولی تا به آن عمل نشود، انسان را به به بهشت نمی رساند و تا مورد تبعیّت قرار نگیرد، رضوان را برای بشر فراهم نمی کند و تا به این سروش آسمانی گوش جان سپرده نشود، «نجات» نمی دهد.
قرآن را هم باید خواند، هم باید فهمید، هم باید عمل کرد.
در کلام حضرت فاطمه (علیها السّلام ) روی دو عنصر «استماع» و «اتّباع» تأکید شده است، هم گوش دادن به سخن حق تعالی، هم پیروی کردن از آن.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
از جمله دعاهای حضرت فاطمه (علیها السّلام):
خداوندا! از تو اعتقاد خالص و توحید را می خواهم، و این که در حالتِ خشم و رضا از تو بترسم و در حالت فقر و غنا اعتدال را رعایت کنم.
خداوندا! از تو اعتقاد خالص و توحید را می خواهم، و این که در حالتِ خشم و رضا از تو بترسم و در حالت فقر و غنا اعتدال را رعایت کنم.
بحارالانوار، ج 94، ص 225
شرح حدیث:
خواسته های حضرت فاطمه (علیها السّلام) در این دعا یکی اعتقادی است، یکی قلبی و یکی هم اخلاقی و رفتاری.
«کلمه ی اخلاص» و عقیده به توحید نخستین خواسته است. اگر توجه به معبود یکتا نباشد، عمل تباه و اندیشه منحرف می گردد.
خواسته ی دوم خداترسی در حال غضب و رضاست. بعضی وقتی عصبانی می شوند، از مرز حق می گذرند و قضاوت نادرست و تصمیم نابجا می گیرند. رعایت حکم خدا وحق و عدل در همه حال معیار سلامت اخلاقی و ایمانی انسان است.
خواسته ی سوم میانه روی در حال ثروتمندی و تنگدستی است.
برخی وقتی فقیرند، هم ناشکری می کنند، هم بخل می ورزند. برخی هم وقتی ثروت و مال دارند، به افراط و زیاده روی و ریخت و پاش و اسراف روی می آورند.
حرکت در راه «اعتدال» مطلوب شرع و عقل است. میانه روی هم در دوران فقر و تنگدستی هم در دوره ی توانگری و برخورداری فضیلتی اخلاقی است.
افراط و تفریط در هر مسأله ای ناپسند است، حتی در بذل و بخشش مالی.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
«کلمه ی اخلاص» و عقیده به توحید نخستین خواسته است. اگر توجه به معبود یکتا نباشد، عمل تباه و اندیشه منحرف می گردد.
خواسته ی دوم خداترسی در حال غضب و رضاست. بعضی وقتی عصبانی می شوند، از مرز حق می گذرند و قضاوت نادرست و تصمیم نابجا می گیرند. رعایت حکم خدا وحق و عدل در همه حال معیار سلامت اخلاقی و ایمانی انسان است.
خواسته ی سوم میانه روی در حال ثروتمندی و تنگدستی است.
برخی وقتی فقیرند، هم ناشکری می کنند، هم بخل می ورزند. برخی هم وقتی ثروت و مال دارند، به افراط و زیاده روی و ریخت و پاش و اسراف روی می آورند.
حرکت در راه «اعتدال» مطلوب شرع و عقل است. میانه روی هم در دوران فقر و تنگدستی هم در دوره ی توانگری و برخورداری فضیلتی اخلاقی است.
افراط و تفریط در هر مسأله ای ناپسند است، حتی در بذل و بخشش مالی.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
همانا سعادتمند کامل و خوشبخت حقیقی است که علی علیه السّلام را در حیاتش و پس از وفاتش دوست بدارد.
همانا سعادتمند کامل و خوشبخت حقیقی است که علی علیه السّلام را در حیاتش و پس از وفاتش دوست بدارد.
نهج الحیاة، ص 48
شرح حدیث:
دوستی علی یعنی دوستی پیامبر و خدا.
محبّت امام علی علیه السّلام در طول محبّت خدا و رسول قرار دارد. این مودّت هم در دنیا کارساز است هم در آخرت. نتیجه ی آن به اصلاح رفتار منتهی می شود.
مگر می شود کسی علی علیه السّلام را دوست بدارد و به راهِ جز او برود؟
مگر پذیرفتنی است کسی مدعی محبّت او باشد، اما در اعمال خود شباهتی به مولا و محبوب خود نداشته باشد؟ دوستی انسان را به همرنگی و همسویی می کشاند و دوستدار علی علیه السّلام صالح و متّقی و خداترس خواهد بود؛ چرا که از مولایش دراینگونه کارها تبعیّت می کند.
این همان سعادت و کامیابی است که در حدیث آمده است.
آنان که در زمان او بودند و او را از نزدیک می دیدند و فضایل او را می شناختند، دوستش داشتند.
امروز که علی علیه السّلام در میان ما نیست، سخنان و سیره و رفتارش برای ما معلوم است و ما از راه کتب و روایات و منابع موجود جلوه های خدایی آن امام را می شناسیم و به او مهر می ورزیم.
دوستدار علی علیه السّلام دوستدار حق و عدل و فضیلت است و چنین محبتی برای انسان سعادت به ارمغان می آورد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
محبّت امام علی علیه السّلام در طول محبّت خدا و رسول قرار دارد. این مودّت هم در دنیا کارساز است هم در آخرت. نتیجه ی آن به اصلاح رفتار منتهی می شود.
مگر می شود کسی علی علیه السّلام را دوست بدارد و به راهِ جز او برود؟
مگر پذیرفتنی است کسی مدعی محبّت او باشد، اما در اعمال خود شباهتی به مولا و محبوب خود نداشته باشد؟ دوستی انسان را به همرنگی و همسویی می کشاند و دوستدار علی علیه السّلام صالح و متّقی و خداترس خواهد بود؛ چرا که از مولایش دراینگونه کارها تبعیّت می کند.
این همان سعادت و کامیابی است که در حدیث آمده است.
آنان که در زمان او بودند و او را از نزدیک می دیدند و فضایل او را می شناختند، دوستش داشتند.
امروز که علی علیه السّلام در میان ما نیست، سخنان و سیره و رفتارش برای ما معلوم است و ما از راه کتب و روایات و منابع موجود جلوه های خدایی آن امام را می شناسیم و به او مهر می ورزیم.
دوستدار علی علیه السّلام دوستدار حق و عدل و فضیلت است و چنین محبتی برای انسان سعادت به ارمغان می آورد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
خوشرویی و لبخند در چهره ی مؤمن برای صاحب این لبخند موجب بهشت می شود، و خنده به چهره ی دشمن عنود، صاحبش را از عذاب دوزخ نگه می دارد.
خوشرویی و لبخند در چهره ی مؤمن برای صاحب این لبخند موجب بهشت می شود، و خنده به چهره ی دشمن عنود، صاحبش را از عذاب دوزخ نگه می دارد.
فاطمة الزهرا، بهجة قلب المصطفی، ج1، ص 300
شرح حدیث:
درست است که یک مسلمان باید در مرحله ای از نهی از منکر در
برابر گنهکاران اخم کند و با چهره ی عبوس با آنان برخورد کند، ولی از سویی
هم چهره ی باز و گشاده جاذبه دارد و محبت می آورد.
گاهی می توان با برخوردی خوب، دشمن عنودی را رام کرد، گاهی دلی سخت، با لبخند و تبسّم شما نرم می شود و گاهی در برابر خشونت و تندی، رفتار نرم و محبت آمیز شما او را منفعل و شرمنده می سازد و تغییر رفتار می دهد. به چهره ی مؤمن باید لبخند زد، این توصیه ی دین است.
پیشوایان ما نیز چنین اخلاقی داشتند. پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در مواجهه با مردم بر لب تبسم داشت و سخن گفتن خود را با لبخند می آمیخت. یکی از جاذبه های اخلاقی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم هم همین رفتار و خصلت بود.
چه بسا لبخند به روی دشمن سرکش، موضع او را عوض کند و از کینه توزی دست بردارد و موافق شود.
اگر خدا به چنین خنده رویی و تبسّم اجر می دهد و این گونه رفتار انسان را از دوزخ نگه می دارد، به خاطر چنین آثاری است که دارد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
گاهی می توان با برخوردی خوب، دشمن عنودی را رام کرد، گاهی دلی سخت، با لبخند و تبسّم شما نرم می شود و گاهی در برابر خشونت و تندی، رفتار نرم و محبت آمیز شما او را منفعل و شرمنده می سازد و تغییر رفتار می دهد. به چهره ی مؤمن باید لبخند زد، این توصیه ی دین است.
پیشوایان ما نیز چنین اخلاقی داشتند. پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در مواجهه با مردم بر لب تبسم داشت و سخن گفتن خود را با لبخند می آمیخت. یکی از جاذبه های اخلاقی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم هم همین رفتار و خصلت بود.
چه بسا لبخند به روی دشمن سرکش، موضع او را عوض کند و از کینه توزی دست بردارد و موافق شود.
اگر خدا به چنین خنده رویی و تبسّم اجر می دهد و این گونه رفتار انسان را از دوزخ نگه می دارد، به خاطر چنین آثاری است که دارد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
خداوند ایمان را مایه ی پاک سازی از شرک قرار داد، و نماز را وسیله ی دور ساختن شما از تکبّر، و زکات را برای تزکیه ی نفس و افزایش رزق و روزی، و روزه را برای استوار سازی اخلاص و حج را برای تقویت و استحکام دین.
شرح حدیث:
خداوند ایمان را مایه ی پاک سازی از شرک قرار داد، و نماز را وسیله ی دور ساختن شما از تکبّر، و زکات را برای تزکیه ی نفس و افزایش رزق و روزی، و روزه را برای استوار سازی اخلاص و حج را برای تقویت و استحکام دین.
شرح حدیث:
واجبات الهی و تکالیف شرعی هیچ کدام بی حکمت و دلیل نیست.
آثار آن گاهی به فرد بر می گردد و گاهی به جامعه، گاهی دنیوی است، گاهی اخروی، گاهی مادی و معیشتی است و گاهی معنوی و روحی.
در این حدیث حضرت زهرا (علیها السّلام) به حکمت تشریع برخی از احکام الهی اشاره فرموده است.
ایمان صحیح و ناب انسان را از آلودگی اعتقادی به شرک پاک می کند. نماز و عبادت با تأثیر روحی که دارد، حالت خضوع و فروتنی پیش می آورد و از کبر و غرور باز می دارد.
زکات مال و پرداخت این مالیات الهی و حقوق مالی هم فقر را از جامعه می زداید، هم وسعت رزق را برای زکات دهنده فراهم می آورد، هم از وابستگی او به مادّیات می کاهد و او را تزکیه می کند.
روزه چون عبادتی همراه با امساک و پرهیز است و نمود خارجی ندارد، خلوص را در جان روزه دار نهادینه می سازد.
حج و زیارت خانه ی خدا نیز تجدید عهد با توحید و کعبه و قبله و پیامبر و اهل بیت علیهم السّلام است و مظهر شکوه امت اسلامی و همبستگی جهانی پیروان اسلام و قرآن است، از این رو پایه های دین را محکم می کند.
این گوشه ای از فلسفه ی احکام الهی است.
مسلمان چون به حکمت خدا عقیده دارد، همه ی فرمانهای او را با جان و دل می پذیرد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
آثار آن گاهی به فرد بر می گردد و گاهی به جامعه، گاهی دنیوی است، گاهی اخروی، گاهی مادی و معیشتی است و گاهی معنوی و روحی.
در این حدیث حضرت زهرا (علیها السّلام) به حکمت تشریع برخی از احکام الهی اشاره فرموده است.
ایمان صحیح و ناب انسان را از آلودگی اعتقادی به شرک پاک می کند. نماز و عبادت با تأثیر روحی که دارد، حالت خضوع و فروتنی پیش می آورد و از کبر و غرور باز می دارد.
زکات مال و پرداخت این مالیات الهی و حقوق مالی هم فقر را از جامعه می زداید، هم وسعت رزق را برای زکات دهنده فراهم می آورد، هم از وابستگی او به مادّیات می کاهد و او را تزکیه می کند.
روزه چون عبادتی همراه با امساک و پرهیز است و نمود خارجی ندارد، خلوص را در جان روزه دار نهادینه می سازد.
حج و زیارت خانه ی خدا نیز تجدید عهد با توحید و کعبه و قبله و پیامبر و اهل بیت علیهم السّلام است و مظهر شکوه امت اسلامی و همبستگی جهانی پیروان اسلام و قرآن است، از این رو پایه های دین را محکم می کند.
این گوشه ای از فلسفه ی احکام الهی است.
مسلمان چون به حکمت خدا عقیده دارد، همه ی فرمانهای او را با جان و دل می پذیرد.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
خداوند پیروی از ما را سبب سامان یافتن آیین، و رهبری ما را موجب ایمنی از تفرقه، و جهاد را سبب عزّت و قدرت برای اسلام قرار داده است.
خداوند پیروی از ما را سبب سامان یافتن آیین، و رهبری ما را موجب ایمنی از تفرقه، و جهاد را سبب عزّت و قدرت برای اسلام قرار داده است.
الاحتجاج طبرسی، ج1، ص 134
شرح حدیث:
آنچه به مجموعه ای انسانی «وحدت» و «نظام» می بخشد، داشتن مرکزیت و محور است.
«امام» در جامعه ی اسلامی چنین نقشی دارد. از تفرقه ی فکری و عملی جلوگیری می کند، از تفسیرهای گوناگون از دین که موجب گسست دینی است مانع می شود و به سبب محور بودن سبب پیدایش نظم و نظام در دین و در میان مسلمانان می گردد واین وقتی میسر می شود که مردم امامت امام را بپذیرند و در عمل هم از او تبعیّت و اطاعت داشته باشند.
در این حدیث پیروی از خاندان رسالت و اطاعت از اهل بیت علیه السّلام مایه ی این وحدت و مانع بی سر و سامانی وضع دین و مؤمنان شمرده شده است
«جهاد» نیز که از تکالیف مهم دینی است، سبب عزّت و شوکت اسلام است. در احادیث ما سخن از این است که جهاد دری از درهای بهشت است که به روی بندگان خاص خدا گشوده شده اشت و کسانی که از روی بی رغبتی آن را ترک کنند، گرفتار ذلّت و خواری می شوند.
اگر اسلام در زمان پیامبر گسترش یافت، در سایه ی جانفشانیهای مجاهدان بود.
خدا هم جان و مال رزمندگان را به بهای «بهشت» از آنان خریده است.
جهاد هم وقتی ارزشمند و مقدّس است که تحت فرمان پیشوای الهی و عادل باشد وگرنه به غارتگری و جهانگشایی تبدیل می شود.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
«امام» در جامعه ی اسلامی چنین نقشی دارد. از تفرقه ی فکری و عملی جلوگیری می کند، از تفسیرهای گوناگون از دین که موجب گسست دینی است مانع می شود و به سبب محور بودن سبب پیدایش نظم و نظام در دین و در میان مسلمانان می گردد واین وقتی میسر می شود که مردم امامت امام را بپذیرند و در عمل هم از او تبعیّت و اطاعت داشته باشند.
در این حدیث پیروی از خاندان رسالت و اطاعت از اهل بیت علیه السّلام مایه ی این وحدت و مانع بی سر و سامانی وضع دین و مؤمنان شمرده شده است
«جهاد» نیز که از تکالیف مهم دینی است، سبب عزّت و شوکت اسلام است. در احادیث ما سخن از این است که جهاد دری از درهای بهشت است که به روی بندگان خاص خدا گشوده شده اشت و کسانی که از روی بی رغبتی آن را ترک کنند، گرفتار ذلّت و خواری می شوند.
اگر اسلام در زمان پیامبر گسترش یافت، در سایه ی جانفشانیهای مجاهدان بود.
خدا هم جان و مال رزمندگان را به بهای «بهشت» از آنان خریده است.
جهاد هم وقتی ارزشمند و مقدّس است که تحت فرمان پیشوای الهی و عادل باشد وگرنه به غارتگری و جهانگشایی تبدیل می شود.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
روزه دار با روزه اش چه می خواهد بکند، وقتی زبان و گوش و چشم و اعضایش را (از گناه) حفظ نکند؟
روزه دار با روزه اش چه می خواهد بکند، وقتی زبان و گوش و چشم و اعضایش را (از گناه) حفظ نکند؟
دعائم الاسلام، ج 1، ص 268
شرح حدیث:
هر برنامه ی اصلاحی و تربیتی وقتی سازنده است که شرایط آن هم فراهم باشد. روزه برنامه ی خودسازی است.
شرط اثر گذاری این عبادت آن است که روزه دار، از حرام پرهیز کند، وگرنه تنها تحمل گرسنگی و تشنگی کارساز نیست.
هر عبادتی، پوستی دارد و مغزی؛ ظاهری دارد و باطنی.
بسیارند روزه دارانی که تنها به این پوسته قناعت می کنند و با تغییر وعده ی غذا و تحمل چند ساعت گرسنگی گمان می کنند «روزه دار»ند، در عین حال از گناه و دروغ و چشم چرانی و حق کشی و شنیدن غیبت و تهمت و صداهای حرام پرهیز نمی کنند.
این عبادتی نیست که خدا از روزه دار خواسته است.
در حال روزه چشم و گوش و زبان و اندام هم باید روزه دار باشد تا روح او را زلال کند و به خدا نزدیکش سازد، وگرنه از چنین روزه ای چه سود؟
اگر روزه «عبادت» است، عبادت یعنی «بندگی» و بنده یعنی مطیع فرمان «مولا».
فرمان خدا تنها در امساک از غذا از صبح تا غروب نیست، بلکه ترک گناهان هم دستور الهی است.
روزه اگر انسان را از گناه باز ندارد، روزه نیست.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
شرط اثر گذاری این عبادت آن است که روزه دار، از حرام پرهیز کند، وگرنه تنها تحمل گرسنگی و تشنگی کارساز نیست.
هر عبادتی، پوستی دارد و مغزی؛ ظاهری دارد و باطنی.
بسیارند روزه دارانی که تنها به این پوسته قناعت می کنند و با تغییر وعده ی غذا و تحمل چند ساعت گرسنگی گمان می کنند «روزه دار»ند، در عین حال از گناه و دروغ و چشم چرانی و حق کشی و شنیدن غیبت و تهمت و صداهای حرام پرهیز نمی کنند.
این عبادتی نیست که خدا از روزه دار خواسته است.
در حال روزه چشم و گوش و زبان و اندام هم باید روزه دار باشد تا روح او را زلال کند و به خدا نزدیکش سازد، وگرنه از چنین روزه ای چه سود؟
اگر روزه «عبادت» است، عبادت یعنی «بندگی» و بنده یعنی مطیع فرمان «مولا».
فرمان خدا تنها در امساک از غذا از صبح تا غروب نیست، بلکه ترک گناهان هم دستور الهی است.
روزه اگر انسان را از گناه باز ندارد، روزه نیست.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
هر گاه خیر به در خانه ام فرود آید، آن را بر نمی گردانم.
حضرت فاطمه (علیها السّلام) فرمودند:
هر گاه خیر به در خانه ام فرود آید، آن را بر نمی گردانم.
احقاق الحق، ج 10، ص 321
شرح حدیث:
این سخن را حضرت زهرا (علیها السّلام) وقتی بیان کرد که تازه مسلمانی عرب در مسجد مدینه از مردم درخواست کمک کرد.
سلمان فارسی برای رفع نیاز او برخاست و به هر جا رفت، دست خالی برگشت.
در راه بازگشت به مسجد نگاهش به خانه ی حضرت زهرا (علیها السّلام) افتاد. به امید دریافت کمک از این خاندان سخاوت و بزرگواری درِ خانه را زد و ماجرا را به آن بانوی بزرگوار نقل کرد.
حضرت فاطمه (علیها السّلام ) فرمود: ای سلمان! سوگند به خدایی که محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم را به حق به نبوّت مبعوث کرد، سه روز است چیزی نخورده ایم و حسن و حسین از شدّت گرسنگی و بی حالی به خواب رفته اند، ولی وقتی خیر به در خانه ام آمده باشد، آن را رد نمی کنم.
آن گاه پیراهنی را به سلمان داد تا نزد کسی گرو بگذارد و مقداری خرما و جو قرض کند و همان را به آن تازه مسلمان فقیر احسان کرد.
این نمونه ای از رفتار کریمانه و خصلت انسان دوستانه ی این خاندان کرم است که سرمشق همه است.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
سلمان فارسی برای رفع نیاز او برخاست و به هر جا رفت، دست خالی برگشت.
در راه بازگشت به مسجد نگاهش به خانه ی حضرت زهرا (علیها السّلام) افتاد. به امید دریافت کمک از این خاندان سخاوت و بزرگواری درِ خانه را زد و ماجرا را به آن بانوی بزرگوار نقل کرد.
حضرت فاطمه (علیها السّلام ) فرمود: ای سلمان! سوگند به خدایی که محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم را به حق به نبوّت مبعوث کرد، سه روز است چیزی نخورده ایم و حسن و حسین از شدّت گرسنگی و بی حالی به خواب رفته اند، ولی وقتی خیر به در خانه ام آمده باشد، آن را رد نمی کنم.
آن گاه پیراهنی را به سلمان داد تا نزد کسی گرو بگذارد و مقداری خرما و جو قرض کند و همان را به آن تازه مسلمان فقیر احسان کرد.
این نمونه ای از رفتار کریمانه و خصلت انسان دوستانه ی این خاندان کرم است که سرمشق همه است.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
نزد ما جز خوراک و غذای کودکان نیست، ولی ایثار می کنیم و آن را به مهمانمان می دهیم.
بحار الانوار، ج 36، ص 59
شرح حدیث:
والاترین مرحله ی کرم «ایثار» است؛ یعنی انسان درحالی که خودش به چیزی نیاز دارد، آن را به دیگری ببخشد.
این صفت در خاندان رسالت در عالی ترین حدّش وجود داشت.
وقتی مرد گرسنه ای در جمع مسلمانان اظهار نیاز کرد و از گرسنگی نالید، پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در مسجد رو به حاضران فرمود: کیست که این مرد را امشب مهمان کند؟
حضرت علی علیه السّلام داوطلب شد و او را به خانه برد.
از حضرت فاطمه (علیها السّلام ) پرسید: آیا غذایی در منزل داریم تا این مهمان گرسنه را سیر کنیم؟ آن بانوی ایثارگر فرمود: غذایی جز به اندازه ی کودکانمان نیست، ولی همان را به مهمان می دهیم.
حضرت علی علیه السّلام فرمود: بچه ها را بخوابان.
غذا را به مهمان دادند. صبح که حضرت علی علیه السّلام در مسجد به حضور پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم رسید، آگاه شد که آیه ی «ایثار» فرود آمده و از این گذشت بزرگ ستایش شده است.
باشد که پیروان اهل بیت علیه السّلام از این نمونه های عالی و سازنده سرمشق بگیرند و فقیران را از یاد نبرند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
این صفت در خاندان رسالت در عالی ترین حدّش وجود داشت.
وقتی مرد گرسنه ای در جمع مسلمانان اظهار نیاز کرد و از گرسنگی نالید، پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در مسجد رو به حاضران فرمود: کیست که این مرد را امشب مهمان کند؟
حضرت علی علیه السّلام داوطلب شد و او را به خانه برد.
از حضرت فاطمه (علیها السّلام ) پرسید: آیا غذایی در منزل داریم تا این مهمان گرسنه را سیر کنیم؟ آن بانوی ایثارگر فرمود: غذایی جز به اندازه ی کودکانمان نیست، ولی همان را به مهمان می دهیم.
حضرت علی علیه السّلام فرمود: بچه ها را بخوابان.
غذا را به مهمان دادند. صبح که حضرت علی علیه السّلام در مسجد به حضور پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم رسید، آگاه شد که آیه ی «ایثار» فرود آمده و از این گذشت بزرگ ستایش شده است.
باشد که پیروان اهل بیت علیه السّلام از این نمونه های عالی و سازنده سرمشق بگیرند و فقیران را از یاد نبرند.
منبع: حکمت های فاطمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از حضرت فاطمه علیها السّلام ) ، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم (1390)
kimia ...
