أصالَةُ التَّعْیین
نویسنده: عیسی ولایی
نگاهی به یک اصطلاح در علم اصول
هرگاه مکلّف بین انجام دادن دو دستور مردّد بماند، مثلاً بین وجوب انجام «الف» متعیّناً و یا وجوب انجام «الف» و «ب» و یا «الف» و «ب» و «ج» مخیّراً مردّد بماند. به دلیل آنکه در تمام صور «الف» موردنظر است (یا معیناً یا مخیراً)، عقل در چنین موردی حکم می‌کند که انجام دادن «الف» واجب است. اصولیین این قاعده را اصالة التعیین (1) یا قاعدة التعیین عقلیه نامیده‌اند.مثال1:
کسی عمداً در ماه رمضان روزه‌ی خود را افطار می‌کند، سپس در کفاره‌ی آن علم اجمالی دارد یا به وجوب شصت روز روزه معیناً، و یا بین شصت روز روزه و اطعام شصت مسکین مخیراً؟ در آن صورت براساس قاعده و اصل مزبور چون شصت روز روزه در هر دو فرض وجود دارد پس باید شصت روز روزه بگیرد.مثال 2:
اگر در مواردی بین خبر عدل و خبر موثق اختلاف افتد، و فقیه شک کند که آیا عند التعارض قول عادل معیناً حجت است یا مخیر است بین عمل به قول عادل و قول موثق؟ در این صورت نیز اصل و قاعده‌ی مذکور قول عادل را پیشنهاد می‌کند.پی‌نوشت:
1.اصطلاحات الاصول، «قاعدة التعیین».
منبع مقاله :ولائی، عیسی، (1391)، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی، چاپ نهم
امین اشرافی
